VEGETATİV DAMAR DİSTONİYASI

👉 Buradan dinləyin

«Vegetativ damar distoniyası» qabaqlar çox geniş işlədilən və əsasən vegetativ sinir sistemində baş verən dəyişikliklərin təzahürünü cəmləşdirən ümumiləşdirilmiş bir məvhumdur.

Vegetativ sinir sistemi daxili orqanların, daxili və xarici sekresiya vəzilərinin, qan və limfa damarlarının fəaliyyətini tənzimləyən sinir sisteminin bir şöbəsidir. Vegetativ sinir sistemi maddələr mübadiləsini və onunla bağlı tənəffüs, qan dövranı, həzm, ifrazat və törəmə funksiyalarını idarə edir, orqanizmin daxili mühitini tənzimləyir. Vegetativ sinir sisteminin fəaliyyəti, əsasən, qeyri-ixtiyaridir və bilavasitə şüurla nəzarət olunmur.

Vegetativ sinir sisteminin periferik şöbələrinin pozğunluqları müvafiq orqan və ya sistemlərdə müxtəlif lokalizasiyalı və intensivlikli ağrı hissiyyatı, həmin sistemlərin funksiyasının pozulması əlamətləri ilə müşayiət olunur və çox vaxt həmin orqanlarda kəskin xəstəliyi imitasiya edə (yamsılaya) bilər.

Vegetativ sinir sisteminin mərkəzi şöbələrinin zədələnməsi, adətən, onun tənzimləmə fəaliyyətinin, orqanizmin ətraf mühit şəraitinin dəyişikliklərinə uyğunlaşma (adaptasiya) funksiyasının pozulmasına (məs., atmosfer təzyiqinin, havanın rütubəti və hərarətinin dəyişmələri), əmək qabiliyyətinin, fiziki, emosional və psixiki təsirlərə qarşı müqavimətin aşağı düşməsinə səbəb olur. Qeyd etdiyimiz kimi, qabaqlar bu hallar «vegetativ disfunksiya», «vegetativ distoniya», «vegetativ nevroz» kimi qiymətləndirilirdi. Halbuki, vegetativ pozğunluqlar, adətən, sinir sisteminin bütövlükdə funksional və ya üzvi pozğunluqları kompleksinə daxildir.

Bununla belə, qan təzyiqinin aşağı düşməsi, əzginlik, ürək nahiyəsində ağrı, başgicəllənmə, iştahın itməsi və bununla əlaqədar bədən çəkisinin azalması müşahidə olunarsa, və bu hallar həmişəki həyat tonusunun aşağı enməsi ilə, yuxunun pozulması ilə, əhval-ruhiyyənin dəyişkən olması ilə, insanın özündən, ətrafdakılardan və öz işindən narazı olması ilə müşayiət olunarsa, və müayinə zamanı daxili orqanlarda digər ciddi xəstəliklərin olması istisna edilərsə, «vegetativ damar distoniyasından» şübhələnsək, yanılmarıq.

Belə hallar müşahidə olunursa, mümkün qədər təmiz havada olmaq, piyada gəzmək, gündəlik itburnu çiçəyinin, dazıotunun (zveroboy) dəmləməsini içmək məsləhətdir. Çiyələk, qarağat, nanə, qızılgül yarpağından çayı da unutmaq olmaz. Bu içkilər qanın tərkibini yaxşılaşdırır, damarları təmizləyir, orqanizmi vitaminlərlə zənginləşdirir, iştahı artırır. Bu zaman əsas şərt meyvə və tərəvəzlə zəngin qidadan imtina etməməkdir. Gündəlik ac qarına bir qaşıq bal və bir neçə qoz yemək məsləhətdir.

Ürək nahiyəsində ağrılara, baş ağrılarına qarşı, yuxunun, qan təzyiqinin normallaşdırılması üçün:

• hərəsindən 1 çay qaşığı yemişan, damotu, pişikotu kökü (əgər yoxdursa, nanə yarpağı) 1 stəkan qaynar suda dəmlənərək tənzifdən süzülür və gündə 3 dəfə bir neçə qaşıq səhər, günorta və qalan hissəsi axşam yatmazdan qabaq içilir. Yüngüllük, bədən qüvvəsi, sağlamlıq hiss etməyə başladıqda, hələ bir neçə müddət də yalnız axşamlar yarım stəkan qəbul etməklə müalicə davam etdirilir. 2-3 həftə fasilə verdikdən sonra müalicəni təkrarlamaq məsləhətdir.

Tütün və spirtli içkiləri həmişəlik yaddan çıxarın!