Parodontitin əmələ gəlmə mexanizmi hələ tam öyrənilməyib.
Onun inkişafını, orqanizmin müqavimət qabiliyyətinin dəyişilməsi fonunda, xarici
və daxili faktorların təsiri ilə əlaqələndirirlər. Xarici faktorlara vitamin və
habelə qidada zülalın və mikroelementlərin (flüor, yod və s.) çatışmazlığı, qida
ilə həddən artıq karbohidrat və yağların qəbulu aiddir. Daxili faktorlara genetik,
irsi meyillilik, maddələr mübadiləsinin pozğunluqları, daxili orqanların funksional
və üzvi dəyişiklikləri aiddir.
Kəskin parodontit diş ətrafı toxumaların mexaniki qıcıqlanması
nəticəsində inkişaf edir. Xəstələr diş ətində güclü qanaxmadan, çeynəmə zamanı ağrıdan
şikayətlənirlər. Xroniki parodontit diş ətində qanaxma, ağızda zəif qoxu, dişlərin
laxlaması ilə başlayır. Sonralar diş ətindən irin gəlməsi, dişlərin əyilməsi müşahidə
olunur, ağızdan xoşagəlməz qoxu artır. Dişlər tədricən tökülür.
Parodontitin profilaktikası və müalicəsinin ən effektli vasitəsi
ağız boşluğunun gigiyenasıdır. Səhər, yeməkdən qabaq, əl-üz yuyularkən ağız boşluğu
üz və yanaq əzələlərinin aktiv iştirakı ilə yaxşıca intensiv olaraq yaxalanmalıdır.
Dişlər səhər yeməyindən sonra və axşam yatmazdan qabaq diş fırçası ilə təmizlənməlidir.
Dişləri təmizləyərkən vacib şərt qida qalıqlarının dişarası sahələrə yığılmamasıdır.
Ona görə, əvvəlcə fırçanı alt çənədə diş ətindən şaquli olaraq yuxarı istiqamətdə,
üst çənədə isə müvafiq olaraq aşağı istiqamətdə, sonra isə xırda dairəvi və üfüqü
istiqamətlərdə hərəkət etdirmək lazımdır. Dişləri 4-5 dəqiqədən az olmamaq şərtilə
təmizləmək məsləhətdir. Sonda dilin üzərini təmizləməyi unutmaq olmaz, çünki bura
xüsusilə çox mikrob yığılır. Diş fırçası çox böyük olmamalı (uzunluğu 20-25 mm,
eni 8 mm) və üç sıra dəstəsi olmalıdır. Süni tükdən hazırlanmış, orta codluqlu,
elastik və asan əyilən dəstəkli fırça daha məqsədəuyğundur. İstifadədən qabaq və
istifadə etdikdən sonra onu qaynar su ilə sabunla yumaq və stəkanda, baş hissəsi
yuxarıda olmaqla saxlamaq lazımdır.
Parodontit zamanı hansı dərman preparatlarından istifadə etmək
olar, hansı müalicəvi qar-qara daha effektlidir? Bu suallara birmənalı cavab vermək
olmaz. Müalicəvi qar-qaralar, yaxalamalar yalnız həkim-stomotoloq tərəfindən, özü
də, ciddi individual olaraq təyin edilir və xəstəliyin kəskin formasında və yaxud
prosesin kəskinləşmə dövründə irinin yuyulub təmizlənməsinə və yara səthinin sağalmasına
yönəldilir.
Parodontitdən əziyyət çəkənlər şəkər, şirniyyat, qənnadı məmulatlarının
qəbulunu məhdudlaşdırmalı, bitki mənşəli qidaya üstünlük verməlidirlər. Yaxşı olar
ki, səhər yeməyini, naharı, axşam yeməyini təzə tərəvəz və ya meyvələrlə (yerkökü,
alma) bitirməyə adət edəsiniz. Bunlar dişlərin təmizlənməsinə şərait yaradır. Parodontit
zamanı mexaniki cəhətdən qoruyucu qida (yumşaq, asan çeynənən) qəbul etməyin vacibliyini
düşünənlər yanılırlar. Bu yalnız xəstəliyin inkişafını sürətləndirir.
Beləliklə, parodontitin erkən və inkişafda olan formalarının
qarşısını almaq, kəskinləşmələrin tezliyini azaltmaq və yaxud tam aradan götürmək
mümükündür. Buna xəstəliyin başlanğıcında daha asan müvəffəq olmaq olar. Ona görə
də, parodontitin erkən stadiyalarda aşkar olunması üçün ildə 2 dəfədən az olmayaraq
stomatoloqun profilaktik müayinəsindən keçmək lazımdır, hətta dişləriniz tam sağlamdırsa
belə!
No comments:
Post a Comment
Şərhlərinizi bura yaza bilərsiniz.