Yaddan çıxarmaq
olmaz ki, bağırsaq qurdları o qədər də «fağır» və «günahsız» deyil. İnsan orqanizmində
məskunlaşaraq, onlar, nəinki qəbul olunan qidanın bir hissəsini mənimsəyir, həm
də orqanizmin müxtəlif xəstəliklərə qarşı müqavimət qabiliyyətini aşağı salan zəhərli
maddələr ifraz edirlər.
Bağırsaq qurdlarının
(helmintlərin) ötürülmə yolları və faktorları müxtəlifdir və bu baxımdan, parazitlərin
bioloji xüsusiyyətindən asılı olaraq, geohelmintoz
və biohelmintozlar ayırd edilir.
Geohelmintozların törədiciləri (onların yumurta və süfrələri) aralıq, vasitəçi
sahibin iştirakı olmadan inkişaf edirlər. Onlar xəstə orqanizmdən nəcis vasitəsilə
ətraf mühitə (məsələn, torpağa, suya və s.) düşür və digər adamları yoluxdururlar.
Yoluxma, əsasən, ağızdan olur və törədicilər bura çirkli əllərlə, habelə tərəvəz,
meyvə, su, hətta toz vasitəsilə gətirilirlər. Geohelmintozların ən yayılmış törədiciləri
askarid (lentvari qurd) və tükbaş qurddur.
Biohelmintozların törədiciləri yalnız iki və daha artıq daşıyıcının iştirakı
ilə inkişaf edirlər. İnsan biohelmintozla kifayət qədər termik emaldan keçməmiş
mal (teniarinxoz), donuz (tenioz), balıq (difillobotrioz) əti yedikdə və s. yoluxa
bilər.
Helmintozların
klinik şəkli törədicidən asılı olaraq müxtəlif olur. Lakin bağırsaqda, ümumiyyətlə,
həzm orqanlarında məskunlaşmış bağırsaq qurdları xəstədə baş ağrısı, ümumi zəiflik,
iştahın itməsi, ağızda sulanma, qarında ağrı, qəbizlik və yaxud ishal və s. bu kimi
əlamətlərlə biruzə verir. Diaqnozun təsdiq edilməsi elə bir çətinliklərlə əlaqədar
deyil və nəcisin ümumi analizi zamanı aşkar edilir.
Helmintozların
müalicəsində ciddi həkim nəzarəti altında təyin edilmiş qurd əleyhinə vasitələr
tətbiq edilir. Əksər hallarda bu müalicə patogenetik terapiya ilə (hiposensibilizasiya
vasitələri ilə - dimedrol, suprastin və s., habelə vitaminlərlə) kompleksdə tez
bir zamanda müsbət nəticə verir.
Helmintozların
profilaktikası ilk növbədə şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etməyi (yeməkdən qabaq,
ayaqyolundan sonra, torpaqla və ev heyvanları ilə kontaktdan sonra əllərin yuyulmasını),
tərəvəz və meyvələrin mükəmməl yuyulmasını, ət məhsullarının kifayət qədər termik
emalının təmin olunmasını tələb edir. Əlbəttə, müvafiq müayinədən keçməmiş və gigiyena
qaydalarına uyğun olmayan yerlərdə satılan ərzaq mallarını, xüsusilə də ət məhsullarını
almaq məsləhət deyil. Müxtəlif su hövzələrindən, göllərdən, çaylardan götürülmüş,
ümumiyyətlə, müvafiq surətdə təmizlənməmiş sudan məişətdə istifadə etmək qəti qadağandır.
Hətta, hər ehtimala qarşı, su şəbəkəsindəki suyu çiy halda içmək məsləhət deyil.
Suyu qaynadın və yaxud da xüsusi qablaşdırılmış içməli sulardan, mineral və bulaq
sularından istifadə edin.
Bağırsaq qurdlarını
qovmaq üçün xalq təbabətində balqabağın, qarpızın toxumları, limon, balla və yaxud
şəkərlə qarışdırılmış qara turp şirəsi, yovşan, ayıdöşəyi və s. istifadə olunur.
Fransada bu məqsədlə qızıl gül yarpaqlarından istifadə olunur.
Qurd əleyhinə
vasitə kimi yaşıl qoz qabığının həlimi hələ Hippokrat dövründən məlumdur. Bir çox
digər xəstəliklərdə olduğu kimi, soğan və sarımsaq effektli təsirə malikdir. Soğanı
4 gün ərzində səhər ac qarına yemək və yaxud ondan dəmləmə düzəltmək lazımdır:
- orta ölçülü 1 baş soğanı xırdalayaraq, üzərinə 1 stəkan qaynadılmış soyuq su əlavə etmək və 10-12 saat saxladıqdan sonra süzmək lazımdır. 1/3 stəkan gündə 1 dəfə qəbul edilir. 7-10 gündən sonra kursu təkrar etmək olar;
Sarımsaq imalə
üçün dəmləmə şəklində tətbiq edilir;
- 1-2 baş sarımsağı xırdalayaraq, üzərinə qaynadılmış isti su və ya süd əlavə olunur, 10-12 saat saxlanır.
Qurd əleyhinə
vasitə kimi gicitkan kökünün və toxumunun həlimi də istifadə olunur.
No comments:
Post a Comment
Şərhlərinizi bura yaza bilərsiniz.