OTİT

👉 Buradan dinləyin

Otit - qulağın iltihabıdır. Xarici, orta və daxili otit ayırd edilir.

Xarici otit qulaq girəcəyinə kibrit dənəsi və yaxud digər əşyalarla infeksiya törədicilərinin (ən çox stafillakokların) yeridilməsi nəticəsində əmələ gəlir. Əsas etibarı ilə, şəkərli diabetdən, podaqradan, hipovitaminozdan əziyyət çəkən şəxslərdə müşahidə edilir. Bu zaman qulaqda ağrılar olur və bu ağrılar qulağa toxunduqda, qulaq seyvanını dartdıqda artır. Müalicə məqsədilə xarici qulaq girəcəyinə 70%-li spirtdə isladılmış tənzif turunda, isti kompress qoyulur, fizioterapiya (sollyuks, UYT-cərəyanı), vitaminlər təyin olunur. Bədən hərarətinin yüksəldiyi və nəzərə çarpacaq iltihabın olması hallarında antibiotik və sulfanilamid preparatları təyin edilir.

Xroniki irinli orta otitin ağırlaşması kimi təzahür edən diffuz (yayılmış) xarici otit də ayırd edilir. Bu zaman xəstələr qulaqda qaşınmadan, ağrıdan və xoşagəlməz qoxulu irinli ifrazatdan şikayət edirlər. Müalicəsi həkim-otolarinqoloq (LOR) tərəfindən aparılır və xarici qulaq girəcəyini dezinfeksiyaedici məhlulla (bor turşusunun 3%-li spirtli məhlulu, furasillin məhlulu 1:5000) yumaqdan və oksikort, sintomitsin emulsiyası sürtməkdən ibarətdir.

Orta otitin kəskin, xroniki və adheziv (bitişmiş) formaları ayırd edilir.

Kəskin orta otit burun və burun-udlağın selikli qişasının iltihabı zamanı (məsələn, rinit) infeksiya törədicilərinin Yevstax borusu vasitəsilə orta qulağa keçməsi nəticəsində inkişaf edir. Birinci stadiyada qulaqda kəskin ağrılar, bu ağrıların başın müvafiq yarısına, dişlərə verməsi, yüksək hərarət (38^o-39^o), eşitmə qabiliyyətinin nəzərə çarpacaq dərəcədə pozulması müşahidə olunur. İkinci stadiyada təbil pərdəsinin deşilməsi nəticəsində irin gəlir, ağrı tədricən azalır, xəstənin ümumi vəziyyəti yaxşılaşır, hərarət enir. Üçüncü stadiyada iltihabi prosesin sönməsi, irin axmasının kəsilməsi, deşilmiş təbil pərdəsinin bitişməsi qeyd edilir. İrinin axması kəsildikdən sonra xəstələrin yeganə şikayəti eşitmənin azalması olur.

Xroniki orta otit kataral və irinli ola bilər. Xroniki orta otitin kataral forması zamanı eşitmə qabiliyyətinin azalması, qulağın dolu olması hissiyatı və qulaqdan seroz mayenin axması müşahidə olunur. Müalicəsi müvafiq vasitələrlə qulaqdan mayenin sovrulub çıxarılmasından, orta qulağa antibiotik məhlullarının, hidrokortizonun yeridilməsindən ibarətdir.

Xroniki irinli orta otit qulaqdan irin axması ilə (bu zaman təbil pərdəsinin dəliyi uzun müddət qalır), eşitmənin azalması ilə xarakterizə olunur. Bir çox hallarda xəstəlik kəskin irinli otitdən sonra inkişaf edir. Konservativ (medikamentoz) müalicə yalnız irinin sərbəst ifrazı zamanı və dərman preparatlarının təbil pərdəsinin dəliyindən orta qulağın selikli qişasına yeridilməsi mümkün olan hallarda effektlidir. Dərman preparatlarını irini tam təmizlədikdən sonra yeritmək lazımdır. Bunun üçün xarici qulaq girəcəyini pambıq dolanmış zondla tam quru olanadək təmizləmək və yalnız sonra dezinfeksiyaedici vasitələri (bor turşusunun 70%-li spirt məhlulu, habelə albusidin, furasillinin və yaxud salisil turşusunun spirt məhluluları) damızdırmaq lazımdır. Digər hallarda cərrahi müdaxilənin müxtəlif metodlarından istifadə olunur.

Adheziv (bitişmiş) orta otit orta qulağın keçirilmiş kəskin və yaxud xroniki irinli iltihabından sonra inkişaf edir və təbil boşluğunda bitişmələrin əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunur. Çox zaman onun inkişafına düzgün aparılmayan antibiotik müalicəsi gətirib çıxarır. Əsas əlaməti - ağır eşitmədir. Bəzən qulaqlarda küy olur. Müalicəsi qulaqların üfürülməsindən, pnevmo- və vibromassajdan, təbil boşluğuna proteolitik (zülalı əridən) fermentlərin yeridilməsindən, qulaq nahiyəsinə diatermiyadan, palçıqla müalicədən və habelə cərrahi müalicədən ibarətdir.

Daxili otit (labirintit) - daxili qulağın iltihabıdır. İnfeksiya, orta otit, beyin qişalarının iltihabı (meningit) zamanı və yaxud hematogen (qan vasitəsilə) yolla daxil olur. Bəzən travmatik labirintit də ayırd edilir ki, bu da, çox vaxt kəllə əsasının sınığı zamanı əmələ gəlir.

Daxili otitin əsas simptomları başgicəllənmə, ürəkbulanma, qusma (başın vəziyyətinin dəyişdirildiyi vaxt), qulaqlarda küy, müvazinətin pozulması, eşitmə qabiliyyətinin bu və ya digər dərəcədə azalmasıdır. Xarakterik nişanəsi spontan nistaqmdır (gözün iradədən kənar təkanvari horizontal, vertikal və yaxud dairəvi hərəkətləri). Müalicəsi bir qayda olaraq cərrahidir.

Xalq təbabəti eşitməni yaxşılaşdırmaq və qulaqlarda ağrını götürmək üçün ən sadə vasitə kimi limonu gündəlik olaraq qabıqlı-qabıqlı yeməyi məsləhət görür. İltihabi prosesin qarşısını almağa soğan şirəsi kömək edir. Bunun üçün qulağa təzə hazırlanmış soğan şirəsində isladılmış pambıq tamponlar qoymaq lazımdır.

Dəfnə yarpağının (lavrovıy list) həlimi də vəziyyəti yüngülləşdirir:

• emal qazana 1 stəkan su alaraq 5 dəfnə yarpağını qaynatmaq və qazanı odun üzərindən götürərək 2-3 saatlıq bürümək lazımdır. Xəstə qulağa 8-10 damcı isti halda damızdırmaq və 2-3 xörək qaşığı içmək lazımdır. Bu əməliyyatı 2-3 dəfə təkrar etmək məsləhətdir.

Polşa təbibləri orta otitlər zamanı lavanda gülünün həlimini məsləhət görürlər. Bundan başqa mumiyenin spirtdə məhlulu da iltihab əleyhinə təsirə malikdir. Bu zaman pambıq tamponu məhlulda islatmaq, yüngülcə sıxmaq və xəstə qulağa qoymaq lazımdır.

«Qulaq çirki» - xarici qulaq dəhlizində yığılan normal sekretdir. O, qulağı nəmlikdən, həşəratlardan və başqa yad cisimlərin qulağa düşməsindən qoruyur.

Əgər «çirk» həddən artıq yığılırsa, o qulaq dəhlizini tutur və eşitməni ağırlaşdırır. Çirk qulaqda bərkimiş tıxaclar (probka) yaratdığına görə qıcıqlanmaya və diskomforta səbəb olur. Bərkimiş «çirk» tıxacını çıxarmaq üçün həkim köməyi lazım olur.

«Qulağa dirsəkdən nazik heç bir şey yeritmək olmaz». Amerika həkimlərinin zarafatla dedikləri bu sözlər həqiqətə tam uyğundur. Tikiş iynələri, saç şpilkaları, kibrit çöpləri, diş təmizləyən çöplər və s. sadəcə olaraq «çirki» daha da dərinə itələyir və çox vaxt təbil pərdəsini zədələyə bilər.

Ev şəraitində «qulaq çirkini» təmizləmək üçün onu 1-2 damcı zeytun yağı ilə və yaxud digər mineral yağlarla yumşaltmaq və duşdan və yaxud imalə bankasından güclü su axını ilə (otaq temperaturunda) yumaq olar.