Appendisit kor bağırsağın qurdvari çıxıntısının (appendiks)
iltihabıdır.
İltihab - qurdvari çıxıntının öz boşluğundan infeksiya törədicilərinin
onun selikli qişasına yeriməsi nəticəsində baş verir. İltihabi prosesin inkişafına
səbəb qurdvari çıxıntıda durğunluq, tərkibində nəcis daşlarının əmələ gəlməsi, çıxıntıya
yad cisimlərin daxil olması, çıxıntının öz oxu ətrafında fırlanması və s. nəticəsində
qurdvari çıxıntının boşluğunda təzyiqin artması, selikli qişanın tamlığının pozulması
və orada mikroorqanizmlərin çoxalmasıdır.
Appendisit hər bir
yaşda təsadüf edə bilər, amma daha
çox cavan yaşlarda müşahidə olunur.
Əgər o vaxtında müalicə edilməzsə (kəsilib atılmazsa), iltihablaşmış
appendiks deşilə bilər, bu da çox ciddi fəsadla və hətta ölümlə nəticələnə bilər.
Appendisitdən ölüm hallarının başlıca səbəbi həkim (tibbi) köməyinin gecikdirilməsi
və bir çox hallarda düzgün diaqnozun qoyulmamasıdır. Appendisitin ilkin simptomları,
çox vaxt, mədə pozğunluğu və yaxud qəbizlik kimi qəbul edilir.
Appendisitin tutması, əsas etibarı ilə, göbək ətrafında ağrıdan
başlayır, bununla yanaşı ürəkbulanma və qusma da müşahidə olunur. Ağrı bir neçə
saatdan sonra qarının aşağı hissəsinə, sağa, qabırğa sümüyündən təxminən 5 sm aralıda
yerləşən nahiyəyə (sağ qalça çuxuru) keçir. İlk anlar, heç də həmişə, kəskin ağrılar
olmur, ağrı tədricən artır. Tipik «qurşaqvari» ağrılar qeyd olunur. Xəstə, çox vaxt,
hərəkətsiz qalmağa üstünlük verir, belə ki, gəzdikdə, hətta tərpəndikdə belə, ağrılar
kəskin surətdə artır. Ağrı nahiyəsinin barmaq müayinəsi zamanı (palpasiya), əllə
sağ qalça çuxuruna təzyiq edib, birdən götürdükdə ağrının kəskin surətdə artması
(Şyotkin-Blyumberq simptomu) diaqnostik əhəmiyyətə malikdir. Bundan başqa, xəstə
sol böyrü üstə uzandıqda ağrının artması (Sitkovski simptomu) və sol qabırğaaltı
nahiyəyə təkanvari təzyiqlər etdikdə sağda ağrının güclənməsi (Rovzinq simptomu)
appendisitin klassik simptomlarıdır.
Bədən hərarəti azacıq yüksələ (37,2o-38,3oC), bəzən isə norma hüdudlarında qala bilər. Qəbizlik - adi
haldır, bununla belə, onu çox vaxt yanlış olaraq ağrının səbəbi kimi qəbul edirlər.
Qarın nahiyəsində, yuxarıda göstərilən xarakterik kəskin
ağrılar varsa, və bu ağrılar bir sutkadan artıq davam edirsə, mütləq həkimə müraciət
etmək lazımdır. Müstəqil özünü müalicəylə məşğul olmaq qəti surətdə olmaz. Hər hansı
bir ağrıkəsici dərman qəbul etmək (bu, xəstəliyin klinik şəklini poza bilər və diaqnostikasını
çətinləşdirər), işlətmə dərmanlarından istifadə etmək, imalə etmək (bu əməliyyat
appendiksin tamlığının pozulması təhlükəsini artırır) qəti qadağandır. Qida və maye
qəbulundan imtina etmək məsləhətdir.
Həkim gələnədək bir qədər ağrını azaltmaq üçün qarın nahiyəsinə
buz kompresi qoymaq olar. Ağrı nahiyəsinə isti şey qoymaq, hər hansı bir üsulla
isitmək qəti olmaz.
Appendisitin müalicəsi yalnız cərrahi (operativ) yolla - iltihablaşmış
qurdvari çıxıntının kəsilib atılması ilə (appendektomiya) aparılır.
No comments:
Post a Comment
Şərhlərinizi bura yaza bilərsiniz.